Sinds 2004 volgt Marian Bartels lessen van de Ikenobo Ikebana School in Kyoto. Ikebana is een eeuwenoude bloemschiktraditie in Japan. De Ikenobo school is de eerste Ikebana school in Japan, oorspronkelijk komt het uit China. Dit jaar bestaat de Ikenobo School 600 jaar en over de heel de wereld zijn er Chapter van de Ikenobo School, waar de klassieke schikkingen van begin van Ikebana worden gemaakt, maar ook de moderne schikkingen van deze tijd. Marian geeft nu deze traditie zelf ook door aan enthousiaste cursisten bij de Boschbloem. Wie is zij? Wat houdt Ikenobo in en wat doet ze verder voor de Nederlandse Ikebana vereniging? Ze vertelt er enthousiast over.

Marian is geboren Rijswijkse en is in april 1975 samen met haar man in Voorschoten komen wonen. Hier kregen ze een zoon en vier kleinkinderen. Jarenlang heeft zij samen met een zakenpartner een adviseringsbureau voor de overheid omtrent het ontstaan van nieuwe bouwwetten gehad. De dagelijkse leiding, het personeelsbeleid en de gehele administratie en boekhouding was haar verantwoordelijkheid. Wat je zegt een drukke baan. Marian, inmiddels weduwe, heeft tot 1992 in het bedrijf gewerkt en moest wegens ziekte stoppen. Marian: “Ik geniet nu volop van mijn kleine hechte familie. Bestaande uit mijn zoon, schoondochter, drie kleinzoons van respectievelijk 24, 21 en 18 jaar, een kleindochter van 14 jaar en mijn ex schoondochter. Mijn zoon kreeg op jonge leeftijd een ernstig herseninfarct en toen mijn schoondochter weer ging werken was het bijna vanzelfsprekend dat ik voor de kinderen ging zorgen. Dat heb ik gedaan totdat zij naar het hoger onderwijs gingen en hierdoor heb ik een goede band met hun kunnen opbouwen. Die band is er nog steeds en iedere woensdag komen ze eten en daar geniet ik van.“

Bloemschikken
“In 2004 ben ik voor het eerst in aanraking gekomen met de Ikenobo Ikebana School, één van de vier Ikebanascholen in Nederland. Door mijn buurvrouw Lia van Gulik ben ik geïnteresseerd geraakt, omdat Lia mooie Ikebana bloemstukken maakte op de oude traditionele Ikenobo wijze. Destijds doceerde Catharine Willems deze klassieke wijze van bloemschikken en Lia vroeg mij of ik zin had om mee te gaan. Zij is ermee gestopt en ik doe het tot de dag van vandaag nog met veel plezier en ben docent geworden. Jarenlang hebben we workshops in de Moedergodskerk gegeven. In 2016 ging de kerk dicht en ben ik op verzoek van Willy van der Heden bij de Boschbloem gekomen. Regelmatig komt de Ikenobo groep op de donderdagmiddag bij elkaar en maken we mooie bloemschikkingen. Het is echt kunst en de schikkingen gaan van eenvoudig tot groots. Vanaf 2015 schikken we ieder halfjaar Ikenobo schikkingen voor het Sieboldhuis in Leiden.”

Nooit uitgestudeerd
“Van de Japanse docent van de Ikenobo school krijg ik nog steeds les. Eerst hier in Nederland maar nadat zij verhuist is naar Japan krijg ik vanuit daar les. Voor Corona ging ik om de 2 á 3 jaar naar Japan om lessen te volgen, nu gaat alles via de zoom. Als buitenlander kun je als hoogste niveau 12 halen, in Japan is dat 17. Inmiddels ben ik in het bezit van niveau 10 en misschien ga ik wel door tot niveau 12. De school in Japan heeft momenteel te weinig docenten en geeft nu alleen nog maar zoomlessen. De docent vraagt, als ze denkt dat daaraan toe bent, een hoger niveau voor je aan.”

Wat is Ikebana?
“Ikebana is een levende kunstvorm. Bij het samenstellen van een bloemarrangement worden bepaalde regels gevolgd. Als beoefenaar ontwikkel je een grote betrokkenheid bij de natuur. Ikebanaschikkingen zijn asymmetrisch opgebouwd en laten een lege ruimte als essentieel onderdeel zien en maakt gebruik van de bloemen van het seizoen. Belangrijk hierbij is de harmonie tussen het materiaal, de schaal/vaas en de plaatsing in de lege ruimte.

De Nederlandse Ikebana Vereniging is het overkoepelend orgaan, dat voor de vier zelfstandige Ikebanascholen de gelegenheid biedt workshops te geven. Deze scholen zijn: Ikenobo, Ohara, Sogetsu en Ichiyo

Ikenobo is de oudste school en vindt zijn oorsprong in 1460. Een priester werd in opdracht van de Japanse keizer naar de Rokkakudotempel gestuurd om de verering door de boeddhistische monniken voor Boeddha te bestuderen. Daar werden allemaal bloemschikkingen bij Boeddha neergezet. Nu wordt al eeuwenlang op dezelfde klassiek wijze de bloemen geschikt. Ikenobo kent drie schikkingen, Rikka (staand boeket), Shoka (levende bloemen) en Jiyuka (vrije stijl, met vaste regels). Uit de Ikenoboschool zijn de andere scholen ontstaan. De eerste nakomer Ohara is opgericht in 1895. Deze school wordt bij de Boschbloem door Connie van Dongen gedoceerd, zij maken onder andere schikkingen in een wijde schaal. De andere twee scholen, Sogetsu (opgericht in 1927) wordt in het zuiden en Ichiyo ( sinds de dertigerjaren) wordt in het oosten van het land gedoceerd.”

Druk baasje
Marian: ”het is uniek dat er een overkoepelende Ikebana vereniging is, met verschillende afdelingen door het hele land. Voor de Nederlandse Ikebana afdeling Den Haag en omgeving ben ik sinds 2010 secretaris. Sinds 2013 ben ik penningmeester van het Ikenobo Chapter Nederland en vanaf vorig jaar zijn ook de ALV en workshops bij de Boschbloem. Dit jaar was het een speciale Algemene Leden Vergadering omdat we een wisseling van voorzitter hadden. De vertrekkende Japanse voorzitter deed via een zoomsessie vanuit Japan mee en dat was best spannend. Door de goede hulp van Lydia van Leeuwen en Helga Tijhuis is dat prima gelukt.

Verder hebben we als Ikenobo Chapter het Japanse paviljoen op Floriade helpen inrichten. Dit is een intensieve maar leuke klus geweest. Met enig trots vertel ik dat ons paviljoen een Japanse boerderij ingericht met Ikebanaschikkingen als enigste af was!”

Vrijwilligerswerk
“Vrijwilligerswerk, doen. Je blijft betrokken bij de maatschappij en het is heel leuk om te doen. Het is ook een mooie manier om nieuwe mensen te leren kennen. Verder vind ik dat het bestuur, ook vrijwilligers, goed bezig is. Door het krant “Iedereen doet mee” heb ik wel acht nieuwe deelnemers, en complimenten voor het opknappen en verduurzamen van het gebouw”.

22 februari 2023